Nadrzewna populacja europejska tego drapie¿nika ca³kowicie wyginê³a w latach 60-tych. - Sokó³ wêdrowny to jeden z najrzadszych gatunków ptaków w Polsce - mówi Bart³omiej Wi±zowski, wiceprezes WFO¦iGW we Wroc³awiu. – Nowe, tegoroczne lêgi s± dowodem na to, ¿e te drapie¿niki dziêki pomocy ludzi znalaz³y w naszym regionie dobre warunki do ¿ycia – dodaje.
Do gniazda z czwórk± pisklaków (które wyku³y siê pod koniec kwietnia br.), zawieszonego na drzewie na wysoko¶ci kilkudziesiêciu metrów nad ziemi± po linie dosta³ siê alpinista. W³o¿y³ on pisklaki do toreb i ostro¿nie opu¶ci³ je na ziemiê. Ca³ej operacji towarzyszy³a przestraszona sokolica, matka piskl±t, która g³o¶no nawo³ywa³a ko³uj±c nad gniazdem.
Przyrodnicy ze Stowarzyszenia na Rzecz Dzikich Zwierz±t "Sokó³" pobrali m³odym ptakom krew do analiz genetycznych i za³o¿yli im obr±czki. To rodzaj ich "dowodu osobistego". Ka¿dy z drapie¿ników otrzyma³ dwie obr±czki: zielon± - ornitologiczn±, która oznacza, ¿e pochodzi z terenów le¶nych i niebiesk± - obserwacyjn±, która potwierdza, ¿e sokó³ urodzi³ siê na wolno¶ci.
Obr±czki u³atwiaj± dalsze ¶ledzenie losów ptaków ju¿ w doros³ym ¿yciu po opuszczeniu przez nie gniazda. Ornitolodzy rozpoznali te¿ p³eæ pisklaków: to trzy samice i jeden samiec. Po zakoñczeniu akcji pisklêta bezpiecznie przetransportowano do gniazda. W pobli¿u czuwa³a sokolica.
Nie tylko sokole reality show
W internecie trwa konkurs na nadawanie imion dla ptaków z Doliny Baryczy. Pisklaki to potomstwo pary soko³ów wêdrownych – Zdenki i Borka. Pierwszy pisklak wyklu³ siê 22 kwietnia w Dzieñ Ziemi. M³ode ptaki spêdz± w gnie¼dzie jeszcze kilka tygodni siê lataæ i samodzielnie polowaæ. To na razie bia³e, puszyste kulki, ale wyrosn± z nich skrzydlate drapie¿niki, które podczas polowania mog± rozwijaæ prêdko¶æ ponad 300 km na godzinê. Losy sokolej rodziny mo¿na ¶ledziæ na ¿ywo internecie dziêki zamontowanej kamerze. Ale to nie tylko eko-edukacyjne „reality show”, lecz przede wszystkim wa¿ny projekt ochrony dolno¶l±skiej przyrody. W nadrzewnej "kawalerce" na pocz±tku tego roku zamieszka³a para m³odych soko³ów. Samica wyklu³a siê na skale w Czechach w 2018 r. a samiec wyklu³ siê kilkana¶cie kilometrów dalej od obecnego gniazda rok wcze¶niej. – Tylko w 2019 roku sprowadzono ³±cznie na Dolny ¦l±sk 24 ptaki z Czech i krajowych hodowli – mówi Bart³omiej Wi±zowski. - WFO¦iGW we Wroc³awiu udzieli³ dotacji na ubieg³oroczn± akcjê w wysoko¶ci ponad 100 tys. z³otych – dodaje. Soko³y s± wypuszczane do sztucznych gniazd w ¿migrodzkich lasach. Od pocz±tku projektu prowadzonego od 2010 r. przez Stowarzyszenie na Rzecz Dzikich Zwierz±t "Sokó³" wypuszczono w naszym regionie 187 sztuk tych skrzydlatych drapie¿ników. W ostatnich trzech latach projekt zaczyna przynosiæ pierwsze sukcesy. Od 2016 roku wyleg³o siê w naszym regionie 15 soko³ów. zesz³ym roku przyrodnicy stwierdzili w Polsce tylko 9 zasiedlonych, nadrzewnych gniazd przez soko³y wêdrowne, w tym jedno na Dolnym ¦l±sku.
Chemia zaszkodzi³a soko³om
Dlaczego te drapie¿niki wyginê³y w Polsce? - Jeszcze na pocz±tku XX wieku sokó³ wêdrowny wystêpowa³ w ca³ym kraju. Do zag³ady tych ptaków przyczyni³o siê do m.in. zatrucie ¶rodowiska szkodliw± chemi± – mówi S³awomir Sielicki, Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Dzikich Zwierz±t "Sokó³". - Pestycyd DDT po dostaniu siê do organizmów ptaków, nie by³ z nich wydalany i kumulowa³ siê w ich tkankach – dodaje. Zaburza³ on gospodarkê wapnem co skutkowa³o tym, ¿e sk³adne jaja mia³y zbyt cienkie skorupki, które pêka³y po ciê¿arem wysiaduj±cej je samicy. DDT od 1976 r. nie jest ju¿ stosowany w Polsce. W pi±tkowej akcji (15.05.2020 r.) obr±czkowania uczestniczyli równie¿: p.o. Nadle¶niczego Mariusz ¦wierczek, Nadle¶nictwo ¯migród; Le¶niczy ds. ³owieckich obrêb Su³ów Dariusz Kra¶niewski oraz Adam Mrugasiewicz, ornitolog, który obr±czkowa³ ostatnie, miejscowe soko³y w lasach doliny Baryczy w latach 60-tych.