Tej magii potrzebuje ka¿dy cz³onek rodziny bez wzglêdu na wiek. W jaki sposób zapewniæ opiekê seniorowi i poznaæ jego potrzeby?
Jeste¶my jednym z najszybciej starzej±cych siê spo³eczeñstw w Europie. GUS w swoich prognozach szacuje, ¿e do 2050 roku co trzeci Polak bêdzie w wieku 65+. ¯yjemy w kraju, w którym jest coraz wiêcej staro¶ci, z któr± nie potrafimy obcowaæ – nie rozumiemy jej, wypieramy, nie mamy dla niej czasu. Sytuacji nie u³atwia równie¿ fakt, ¿e niemal zupe³nie zanika model rodziny wielopokoleniowej, w której najm³odsi na co dzieñ ¿yli z najstarszymi. Kiedy¶ senior w rodzinie by³ wa¿ny, a szacunek dla wieku by³ oczywisto¶ci±. Obecnie pomimo, ¿e ¿yjemy w kraju seniorów – niewiele o staro¶ci wiemy.
„Nie” dla samotnych ¦wi±t
Ka¿dego roku przed Bo¿ym Narodzeniem liczba starszych ludzi w szpitalach wzrasta o 20 proc. Rodziny nie chc±c spêdzaæ ¶wi±t z babci±, dziadkiem czy wymagaj±cym opieki rodzicem, przywo¿± bliskich do szpitali i znikaj±. Zdarzaj± siê przypadki porzucania seniorów na izbach przyjêæ.
„¦wiêta s± dla seniorów jedn± z nielicznych szans do zbli¿enia ze swoimi dzieæmi czy wnukami, którzy zazwyczaj s± zajêci codziennymi obowi±zkami. Przyszed³ kiedy¶ do fundacji list, w którym sêdziwy pan profesor prosi³ o przes³anie mu ksi±¿ek do Domu Opieki. Rodzina nie zabiera³a go stamt±d na Bo¿e Narodzenie, pomimo tego, i¿ móg³ przemieszczaæ siê samodzielnie. Rozmawia³em z tym panem. Szuka³ w sobie winy za to, ¿e o nim zapomniano i zas³u¿y³ sobie tylko na krótki telefon od dzieci. Wa¿ne jest ¿eby¶my pokazywali swoim w³asnym dzieciom jak istotna jest troska o tych, którzy opiekowali siê nami gdy byli¶my m³odzi. Je¶li to poka¿emy, to w przysz³o¶ci nie staniemy siê dla bliskich „kul± u nogi” – Przemys³aw Wi¶niewski, Fundacja Zaczyn.
Innym wa¿nym zjawiskiem jest samotno¶æ w rodzinie, wielu seniorów, którzy pozostaj± w gronie najbli¿szych jest osamotnionych oraz pomijanych w rozmowach. Nie uczestnicz± w podejmowaniu wspólnych decyzji. Dla ka¿dego cz³owieka obecno¶æ bliskich ludzi pozbawiona kontaktu duchowego i szacunku bywa najwy¿sz± form± cierpienia. Staro¶æ jest niezaprzeczalnie trudna, a je¶li dochodz± do tego choroby otêpienne czy inne schorzenia zwi±zane z wiekiem – jako dzieci, wnukowie i opiekunowie stajemy przed nie³atwym zadaniem.
„Pamiêtajmy o tym, ¿e ograniczenia staro¶ci s± wystarczaj±co trudne dla samych seniorów. Kluczem do poprawy naszych stosunków jest zrozumienie mechanizmów staro¶ci, których prêdzej czy pó¼niej do¶wiadczymy sami. Nasza codzienna praca polega na opiece nad seniorami. Zajmujemy siê czêsto bardzo trudnymi przypadkami chorób geriatrycznych, opiekowali¶my siê niemal 25 tysi±cami podopiecznych w ich domach, znamy wiele historii. I z ca³ym przekonaniem mo¿emy powiedzieæ, ¿e niezale¿nie od stanu zdrowia seniorów, najwiêksz± dla nich warto¶ci± s± serdeczno¶æ, wyrozumia³o¶æ i towarzystwo” – Agnieszka Niedziela, Promedica24.
Bezcenny prezent – podaruj swój czas
Wspólne ¦wiêta mog± byæ magiczne, nale¿y jedynie podarowaæ bliskim czas. Mimo up³ywaj±cych lat ka¿dy senior chce czuæ siê potrzebny w rodzinie. Warto stworzyæ mo¿liwo¶ci rozwijania istniej±cych ju¿ zainteresowañ i pielêgnowania tradycji. Kiedy wiek daje o sobie znaæ i znacz±co wp³ywa na kondycjê fizyczn± i intelektualn± bliskich nam starszych osób – po¶wiêæmy im wiêcej uwagi i m±drze pomagajmy.
Nie traktujmy seniora jakby by³ dzieckiem, nawet je¶li choruje na chorobê otêpienn±. Pozwalajmy wykonywaæ czynno¶ci, które sam chce robiæ. Je¶li mu siê co¶ nie uda, odczekajmy jaki¶ czas i zaproponujmy pomoc. Nigdy nie zniechêcajmy do aktywno¶ci, nie wyrêczajmy przy posi³kach, je¶li nie ma takiej konieczno¶ci. Czas spêdzony w kuchni jest dobr± okazj± do rozmowy. Mo¿na poprosiæ seniora, aby opowiedzia³ jak spêdza³ ¶wiêta bêd±c dzieckiem, jakie tradycje obchodzi³ w domu. Dodatkowo, wiedza starszych osób z zakresu historii pozwoli rozwin±æ siê m³odszym domownikom. Ponadto, warto jedn± z tradycji zaaran¿owaæ na nowo i wykorzystaæ podczas Wigilii, a tak¿e poprosiæ seniora o rozpoczêcie uroczystej kolacji.
Wspólne s³uchanie i ¶piewanie kolêd, a mo¿e gry? Wybór jest ogromny. Zabawy pomagaj± siê rozlu¼niæ, nawi±zaæ bli¿sze i serdeczniejsze relacje z seniorem, poprawiaj± ogólne samopoczucie, a tak¿e æwicz± sprawno¶æ umys³u. Dobrym rozwi±zaniem jest gra w m.in.: scrabble, domino, warcaby, chiñczyka, gry karciane, puzzle. Uk³adanie lekkich elementów, jak kostki domina czy pionki lub uk³adanie kart, æwiczy sprawno¶æ manualn±. Jednocze¶nie podczas tych zabaw silnie pobudzane s± procesy my¶lenia i kojarzenia, jak równie¿ pamiêæ. Pozytywne emocje towarzysz±ce grze dodatkowo wzmagaj± korzystne dla podopiecznego efekty, zarówno w zakresie wydolno¶ci pamiêci, jak i nastroju.
W ¦wiêta warto daæ odczuæ seniorowi, ¿e jest potrzebny, a jego obecno¶æ jest dla rodziny wa¿na. Dobrym sposobem jest zaanga¿owanie osoby starszej w przygotowywania do ¦wi±t poprzez wspólne gotowanie, bo czas spêdzony w kuchni jest te¿ doskona³± okazj± do wys³uchania historii z przesz³o¶ci i rozmów o tradycji. ¦wiêta mog± byæ dla nas wszystkich wspania³e pod warunkiem, ¿e postaramy siê zrozumieæ staro¶æ i ograniczenia zwi±zane z wiekiem. ¯yczliwo¶æ, empatia i cierpliwo¶æ – to najlepszy przepis na udane ¶wiêta z Seniorem.